طنز علمائی

(نگاهی به کتاب «عقاید النساء یا کلثوم ننه» نوشته آقا جمال خوانساری از علمای اصفهان در دوره صفویه)

     دین از جمله مقولاتی است که با زندگی و روحیات و افکار عموم مردم (عارف و عامی – خواص و عوام) سر و کار دارد. از آنجائی که بسیاری از مردم از داشتن دانش و مطالعه گسترده و در نتیجه شناخت درست نسبت به مقوله های دینی برخوردار نیستند، احتمال ایجاد انحراف در دین بسیار زیاد بوده و هر آن انتظار می رود مردم تحت تأثیر سخن دیگران و یا علایق و سلایق خود (آگاهانه یا ناآگاهانه) مقولات دینی را تحریف و بر ذهنیات خود منطبق نمایند. در اینجاست که وظیفه ی علمای ربانی و دین شناسان آگاه و شجاع، بارز و ظاهر می شود تا با دانش و تقوایشان جلو انحرافات را بگیرند و مانع از ورود خرافات و عقاید سست و بی پایه به مرزهای مقدس دین شوند.

اقتدا به بلاهت 3

 

 

 

پیروان باب و بهاء از چه کسی پیروی می کنند؟ (بخش سوم: مناظره)

     بنا به روایت تنکابنی با «طلوع باب ضلالت مآب طغیان ایاب و شورش عوام کالانعام، از جانب سنی الجوانب محمد شاه او را در قریه چهریق محبوس ساختند. و از نوشته جات او، رساله ها و خطبه ها در دست مردم افتاده بود. برخی آن را تالی قرآن مجید و بعضی ناسخ قرآن حمید می شمردند. و گروهی از معتقدینش او را نایب امام و فرقه ای او را امام غایب و بعضی رسول خاتم می خواندند.

 

 

      لهذا بر حسب امر همایون اعلا، او را به مجلس خاص حضرت ولیعهد [1]دولت ابد مهد آوردند. علمای اعلام و فقهای اسلام حاضر شده، به ملاقات و مقالات پرداختند. ملامحمد که به مذهب شیخ احمد احسائی بود، و حاجی مرتضی قلی مرندی، ملقب به علم الهدی و حاجی میرزا علی اصغر شیخ الاسلام و حاجی ملامحمود نظام العلما، با سید کمال احترام به ظهور آورده و در هنگام جلوس حضور حضرت شاهزاده اعظم، او را بر خود مقدم نشانیدند و ولیعهد نیز به او توجه و التفات نمود.

 

اقتدا به بلاهت 2

 

 

 

پیروان باب و بهاء از چه کسی پیروی می کنند؟ (بخش دوم: معرفی قصص العلما)

     ادوارد براون شرق شناس و ایران شناس معروف انگلیسی که خود یکی از آگاهان تاریخ بابیت و مشکوک به جاسوسی و حتی تا حدودی مروج این فرقه می باشد [1]و برخی از کتب آنها را تصحیح و منتشر کرده است، قصص العلما را بهترین کتابی می داند که برای اطلاع از شرح حال روحانیون شیعی وجود دارد. به ویژه مطالب مربوط به شیخی ها و بابی ها را از اطلاعات گرانبهای این کتاب می داند که در کتاب های تذکره،  بهتر از آن یافت نمی شود. براون در بخش دیگر از تاریخ ادبیاتش، قصص العلما را جزو کتاب هایی ذکر می کند که همواره مد نظرش بوده و بارها  به آن مراجعه کرده و مطالعه آن را به مراتب آسان تر از روضات الجنات می داند. [2]

 

اقتدا به بلاهت 1

پیروان باب و بهاء از چه کسی پیروی می کنند؟ (بخش اول: معرفی منابع)

 

 

     آزادی اندیشه و انتخاب از جمله مباحثی است که امروزه در ارتباط بین فرهنگ ها، بسیار محوری و دارای پتانسیل به چالش کشیدن ایدئولوژی ها و ادیان و عقاید مختلف می باشد. هنگامی که از سست بودن اندیشه یا روش و منش غیر منطقی و غیر اصولی فرقه یا گروهی سخن به میان می آید فورا  قضیه ی آزادی اندیشه و انتخاب مطرح می شود:

 

 

-        آقا جان! دوست داشتم این مسلک را انتخاب کنم به کسی هم ربطی ندارد. الآن زمانه آزادی اندیشه و انتخاب است. این کمترین حق را هم از ما می گیرید؟

 

 

     در روزگاران اخیر این مطلب علی الخصوص در برخورد با فرقه ضاله بهائیت و حمایت از پیروان آن بسیار مطرح می شود.

 

تجربه نگارش تجربه های عرفانی 3

سیری در کتب ثبت احوال و وقایع عرفانی (بخش سوم: معرفی کتاب انسان در عرف عرفان)

انسان در عرف عرفان، حسن حسن زاده آملی، انتشارات سروش، چاپ سوم، تهران، 1378، 139 صفحه.

این کتاب که مؤلف گرامی آن حضرت علامه حسن زاده آملی آن را طی تقدیم نامه ای شگفت و مفصل، در سفر رهبر معظم انقلاب در سال 1377 به شهر آمل به ایشان تقدیم نموده اند، دارای چهار فصل می باشد. دو فصل یکم و دوم با عنوان های «در تعریف انسان» و «مراد از عرفان در موضوع رساله» در حقیقت به نوعی مبانی نظری این کتاب محسوب می شوند. فصل سوم که منظور نظر اصلی ماست «تمثّلات و القاءات سبّوحی» نام دارد و فصل چهارم «اصول ایقانی». در فصل سوم حضرت علامه 23 «واقعه» –اصطلاحی که در ابتدای هر یک از موارد مکاشفه ای و به ترتیب شاره آمده است- کشفی و ذوقی و تجربه عرفانی خود را ذکر و توصیف نموده و گاهی به شرح آنها پرداخته ­اند.

تجربه نگارش تجربه های عرفانی 2

سیری در کتب ثبت احوال و وقایع عرفانی (بخش دوم: معرفی کتاب اشارات ایمانیه)

اشارات ایمانیه، آیت الله شیخ محمد تقی آقا نجفی اصفهانی، تصحیح و تحقیق مهدی رضوی، انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ اول، تهران، 1387.

مرحوم آیت الله شیخ محمد تقی معروف به آقا نجفی اصفهانی از علما و شخصیت های فقهی، سیاسی و اجتماعی بسیار معروف اصفهان در اواخر دوره قاجاریه است که به نوعی می توان ایشان را ولی فقیه مردم اصفهان در آن دوره دانست. خاندان پشت مسجد شاهی اصفهان که مرحوم آقا نجفی از این خاندان است یکی از خاندان های بزرگ و عالم پرور شهر اصفهان است که علمای بزرگی همچون مرحوم شیخ محمد تقی رازی نجفی اصفهانی، صاحب کتاب «هدایه المسترشدین» جد آقا نجفی، مرحوم آیت الله شیخ محمد باقر نجفی پدر آقا نجفی و حاج آقا نورالله نجفی، از مؤثرین نهضت مشروطه در اصفهان برادر آقا نجفی از دیگر نامبرداران این خاندان هستند.

تجربه نگارش تجربه های عرفانی 1

سیری در کتب ثبت احوال و وقایع عرفانی (بخش اول: تبیین)

در طول زندگی بشر همواره بوده اند انسان هایی با ضمیری پاک و قلبی سلیم که جان خود را با طراوت بوستان معنویت سیراب می کرده اند و روح خود را در افق های والای انسانیت و قاف قرب الاهی به طیران در می آورده اند. این شخصیت های والا در کشاکش احوال خود در طی طریق سلوکیشان مشاهداتی داشته اند که چشم بی بصیرت عموم از دیدن آنها عاجز بوده و لاجرم بازگو نمودن آنها شایسته احوال مردمان روزگاران نبوده است. ازین روی عموماً چنین احوال شخصی را نقل نمی کرده اند و یا اگر به نقل آنها می پرداخته اند، شنونده را الزام به راز نگهداری می کرده اند و یا به صورتی رمز گونه، اشاری و گذرا بدان می پرداخته اند تا جز آشنایان و همراهان همدل آ ن را در نیابند. بگذریم از اینکه اصولاً بسیاری از این احوالات به نقل در نمی آیند و اگر درآیند به علت ضیق ظرفیت زبان، اصل ماجرا تا حدود زیادی نارسا می ماند و به خوبی منتقل نمی گردد و به همین خاطر لازم می شود برای راز گشایی از اینگونه نگارش ها کتاب های زیادی نوشته شود.

در عین حال بوده اند بزرگانی که بنا بر عللی پا را از این فراتر نهاده اند و احوالات روحانی و کشفیات ذوقی خود را در طی طریق سلوک الی الله، اعم از مکاشفات، تمثّلات، تشرفات، خلسه، خواب، رؤیا و ... گاه حتی با ثبت تاریخ روز و ساعت در مجموعه ای گرد آورده و در اختیار دیگران نهاده اند.

داستان ما و ادبیات چپ (2)

(یک تحلیل ادبی)

شاید نبش قبر تفکر چپ در این کشور برای بسیاری از افراد چندان دلپذیر نباشد اما برای کسی که می خواهد ادبیات کشورش را بشناسد، حتمی  و لازم است. به همین خاطر است که مثلا حدود یک جلد کامل از «تاریخ تحلیلی شعر نو» نوشته شمس لنگرودی اختصاص به این زمینه دارد و نیز در «صد سال داستان نویسی» حسن میرعابدینی به همچنین.

داستان ما و ادبیات چپ (1)

(یک تحلیل ادبی)

چندی پیش (اردیبهشت ماه 1395) همراه با دوستی به عنوان خرید کتاب برای کتابخانه های شهرداری اصفهان به نمایشگاه کتاب رفته بودیم. از آنجایی که حیطه مسئولیت ما برای خرید کتاب صرفا کتاب های ادبی بود و علاقه اصلی ما دو نفر نیز ادبیات بود، طبیعی بود که فقط کتاب های ادبی را رصد کنیم و با توجه به نیازها و خلاهای موجود در کتابخانه ها، میزان بودجه، نو و جدید بودن کتاب و ... به خرید بپردازیم.